Rozstania to nieodłączny element cyklu życia pracownika w każdej organizacji. Niestety pożegnania wychodzą pracodawcom wyjątkowo kiepsko. Jak zatem rozstać się z pracownikiem z klasą?
W związku z pandemią koronawirusa pracę w Polsce mogło do tej pory stracić nawet 100 tysięcy osób. A jak donosi serwis rp.pl to dopiero początek. W myśl najnowszego projektu nowelizacji przepisów antykryzysowych (tarcza 3.0) zwalnianie ma być w Polsce jeszcze łatwiejsze (czyli możliwe przy pomocy wiadomości e-mail).
[pokaz_newsletter tekst=”Dołącz do grona najlepiej poinformowanych czytelników bloga :)”]
Warto jednak pamiętać, że od czysto procesowego i zgodnego z prawem podejścia do zwolnień pracowników do prawdziwej katastrofy wizerunkowej tylko jeden krok. Doskonale pokazała to historia zwolnień przy pomocy komunikatora Zoom, które pod koniec marca 2020 przeprowadziła firma Bird. Dlaczego mądrze przeprowadzony proces rozstania z pracownikiem jest tak ważny?
Zasada szczytu i końca
Jak przekonuje w książce „Kiedy” Daniel H. Pink zakończenia dyskretnie kierują tym, co robimy, i tym, jak to robimy. Wszelkiego rodzaju zakończenia – badań, projektów, semestrów, negocjacji, czy pracy – kształtują nasze zachowania na cztery przewidywalne sposoby: pobudzają nas, pomagają nam kodować rzeczywistość, pozwalają wprowadzać korekty w nasze zachowania w przyszłości i wreszcie… pomagają podnieść na duchu.
Zakończenia zmieniają naszą percepcję, na przykład sposób patrzenia na pracę czy relację pracownik-pracodawca. Pomagają nam oceniać i zapamiętywać całe doświadczenie. Zarówno na blogu jak i w mojej książce pisałam już o „zasadzie szczytu i końca”, która na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku sformułował Daniel Kahneman. Stanowi ona, że kiedy zapamiętujemy jakieś wydarzenie, największe znaczenie przypisujemy jego najbardziej intensywnej chwili (szczyt) oraz temu jak się zakończy (koniec). Bardzo łatwo przychodzi nam bagatelizowanie długo trwającego doświadczenia (nazywamy to „ignorowaniem czasu trwania”) i wyolbrzymianie tego, co dzieje się na końcu, na przykład stylu, w jaki pracodawca się z nami rozstał.
Rozstania budują doświadczenia pracowników
Na zwolnienia pracowników warto patrzeć jak na kolejne narzędzie budowy ich doświadczeń.
Sposób w jaki firmy roztają się dziś z pracownikami może okazać się wyróżnikiem ich kultury organizacyjnej w kolejnych miesiącach i latach. Może zdefiniować je na nowo jako organizacje.
Styl rozstania z pracownikami jest kluczowy dla nie tylko w kontekście budowy doświadczeń pracowników, których w organizacji już nie będzie. Równie mocno będzie kształtować on postawy osób, które w firmie zostaną.
Employer branding w kryzysie [raport i narzędzie do pobrania]
Kluczowe etapy rozstania
Proces rozstania z pracownikiem podzielić można na kilka etapów. Projektując proces offboardingu, warto zaopiekować każdy z nich.
Rozmowa rozstaniowa
Rozmowa rozstaniowa to trudne doświadczenie dla każdej ze stron. Z założenia, jest ona obarczona wieloma silnymi, często negatywnymi emocjami, które skutecznie zniekształcają postrzeganie i zapamiętywanie całej sytuacji. Dlatego do rozmowy rozstaniowej trzeba się szczegółowo przygotować. Z punktu widzenia zwalnianego pracownika ważny jest każdy jej element. Z raportu „Odprawa, outplacement, świadczenia dodatkowe: Praktyki rozstaniowe ze specjalistami w Polsce i ich wyzwania w poszukiwaniu nowej pracy” opracowanego przez LHH DBM Polska wynika, że:
- bardzo ważne jest odpowiednie dobranie osób obecnych podczas wręczania wypowiedzenia (brak bezpośredniego przełożonego odbierany jest jako brak szacunku czy tchórzostwo),
- rozmowa rozstaniowa to nie miejsce na dawanie dobrych rad zwalnianemu pracownikowi. Choćby proste zdanie „zwolnienie to nie koniec świata” wypowiedziane w dobrej wierze z ust przełożonego, może zostać odebrane opacznie przez pracownika. Moment otrzymania wypowiedzenia, najczęściej nie jest momentem, w którym osoba zwalniania patrzy racjonalnie i z nadzieją w przyszłość oraz umie zobaczyć siebie jako potencjalnego kandydata na rynku pracy,
- moment rozstania, może stać się pewnego rodzaju podsumowaniem całego doświadczenia zawodowego w danej organizacji, a przez osobę zwalnianą, ale też cały zespół odebrane będzie jako podziękowanie za dotychczasową pracę i zaangażowanie.
Warunki rozstania
Z punktu widzenia pracownika, bardzo ważne jest też jasne określenie warunków rozstania, związanych z:
- formalnościami i papierologią (pracownik chce wiedzieć jakie dokumenty i formularze musi wypełnić? Gdzie je znajdzie? Komu i jak, w obliczu pracy zdalnej, ma oddać sprzęt?),
- przekazaniem obowiązków (w jakiej formie ma się odbyć? Czy są jakieś formatki, narzędzia, z których pracownik powinien skorzystać?),
- rozwiązaniami ułatwiającymi w miarę bezbolesne przejście przez proces zmiany. Do najbardziej cenionych przez pracowników należą:
- odprawa pieniężna, która zabezpiecza finansowo pracownika i jego rodzinę do czasu znalezienia nowej pracy),
- outplacement, czyli wsparcie odchodzącego pracownika w poszukiwaniu nowej pracy. Warto pamiętać, że pierwszym etapem outplacementu powinno być zawsze wsparcie emocjonalne pracownika. Osoby zwalniane potrzebują przede wszystkim poradzić sobie emocjonalnie z całą sytuacją, przemyśleć i przedefiniować swoje cele zawodowe, pokonać wewnętrzne lęki przed konfrontacją z rynkiem pracy, a dopiero potem mogą „poprawić koronę na głowie” i przeć do przodu),
- zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy.
Komunikacja rozstania
Nawet najlepsza rozmowa rozstaniowa, w połączeniu z dobrymi warunkami rozstania to wciąż za mało. Ostatni element tej układanki to oczywiście komunikacja zmiany – zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz organizacji. Jak w każdej sytuacji kryzysowej, również w czasie zwolnień to absolutna podstawa. Kluczem do sukcesu jest jak zwykle wejście w buty odbiorów komunikacji (osoby zwalnianej jak i jego współpracowników). To nie jest miejsce na korporacyjną nowomową. To czas na empatię i transparentność. Doskonałym przykładem takiej komunikacji był list Macieja Nykiela, byłego już prezesa Neckermann Polska, który jesienią 2019 ogłosiło upadłość.
Nie żegnajmy, mówmy do zobaczenia…
Rozstając się z pracownikiem, warto swoimi działaniami dawać mu do zrozumienia, że firma nie żegna się na zawsze, ale … mówi do zobaczenia. To właśnie hasło przyświeca projektowi HRwspiera, który oferuje realną pomoc:
- osobom zwolnionym (znajdą one w programie bazę wiedzy, kreator CV i zbiór ofert pracy)
- firm zwalniających (otrzymają one darmowy dostęp do narzędzia z gotowym procesem outplacementu online)
- firm, które wciąż aktywnie rekrutują (otrzymają one bezpłatny dostęp do systemu ATS, automatycznej publikacji ofert pracy i zwiększenia zasięgu ogłoszeń rekrutacyjnych, jednocześnie niosąc pomoc).
Mam być ogromną przyjemność jednym z ambasadorów programu. Wspólnie z Aliną Michałek, Kasią Tang, Karoliną Latus, Arkiem Kuchto, Hubertem Teichertm oraz Pawłem Brzezińskim przez cały maj i początek czerwca będziemy wspierać Was wiedzą i doświadczeniem podczas cyklu bezpłatanych webinarów poświęconych właśnie rozstaniom z pracownikiem. Pełną agendę webinarów znajdziecie tutaj.
Ciekawa jestem, jak wygląda sytuacja w Waszych firmach? Czy mierzycie się już z problemami zwolnień? A może macie jakieś dobre praktyki w obszarze pożegnań, którymi chcecie się podzielić? Czekam na Wasze komentarze!
Miłego dnia!
Maja
